نفت شیل چیست؟
نفت شیل، نوعی نفت غیرمتعارف است که در سازندهای شیل یافت میشود و برای استخراج آن باید سازندها بهصورت هیدرولیکی شکسته شوند. کاربردهای اصلی نفت شیل شامل تولید نفت گرمایشی، سوخت دریایی و مواد شیمیایی مختلف است. این اصطلاح میتواند به دو مفهوم اشاره کند:
- نفت خام موجود در سازندهای شیل
- نفت حاصل از استخراج از سنگهای شیل نفتی
سازندهای نفت شیل و گاز شیل در سراسر جهان یافت میشوند. کشورهای دارای بیشترین منابع نفت شیل قابل بازیافت شامل ایالات متحده، چین، آرژانتین، مکزیک و آفریقای جنوبی هستند.
در ایالات متحده، بزرگترین سازندهای نفت شیل در حوضههای پرمین، خلیج غربی و ویلیستون واقع شدهاند. نفت شیل معمولاً از شیل نفتی، نوعی سنگ رسوبی که هیدروکربنهای پیشساز نفت و گاز را در خود ذخیره میکند، استخراج میشود.
نکات کلیدی
- نفت شیل نوعی نفت غیرمتعارف است که مستقیماً از سازندهای شیل استخراج میشود.
- فناوری حفاری افقی و شکست هیدرولیکی، استخراج نفت شیل را ممکن کرده است.
- نفت شیل با نفت تنگ (Tight Oil) تفاوت دارد؛ نفت تنگ از ماسهسنگ و کربناتها نیز استخراج میشود.
- استخراج نفت شیل، بهدلیل استفاده از روش شکست هیدرولیکی، اثرات زیستمحیطی زیادی دارد.
شناخت نفت شیل
نفت شیل شامل هیدروکربنهایی است که در سازندهای شیل به دام افتاده و برای پالایش بهصورت اقتصادی استخراج میشوند. پیشرفت فناوری در حفاری افقی و شکست هیدرولیکی (Fracking) امکان بهرهبرداری از این منابع را فراهم کرده است.
نفوذپذیری سنگها، که به قابلیت عبور سیالات و گازها اشاره دارد، عامل اصلی در استخراج نفت شیل است. فرآیند شکست هیدرولیکی در ایالات متحده، از دهه ۱۹۵۰ توسعه یافته و در دهههای ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ گسترش یافته است.
مزایا و معایب نفت شیل
مزایا
- انعطافپذیری در استخراج: نفت شیل میتواند ذخیره شود تا در زمان مناسب به بازار عرضه شود.
- دسترسی به منابع جدید: امکان بهرهبرداری از منابعی که قبلاً غیرقابلدسترس بودند.
معایب
- آسیب زیستمحیطی: تخریب منابع آب آشامیدنی، زبالههای شیمیایی و ایجاد زلزله.
- نیاز به آب زیاد: حجم زیادی از آب برای فرکینگ لازم است.
- هزینه بالاتر: فرآیندهای استخراج نفت شیل گرانتر از روشهای معمولی هستند.
نفت تنگ در مقابل نفت شیل
نفت تنگ (Tight Oil) و نفت شیل اصطلاحاتی متفاوت اما مرتبط هستند:
- نفت شیل از سازندهای شیل بهدست میآید.
- نفت تنگ از سازندهای دیگر، مانند ماسهسنگ یا کربنات نیز قابل استخراج است.
در سال ۲۰۲۱، نفت شیل و نفت تنگ ۶۵ درصد از تولید نفت ایالات متحده را تشکیل دادند.
مثالهایی از نفت شیل
- حوضه پرمین (Permian): بزرگترین ذخایر نفت شیل در ایالات متحده.
- تولید: ۱.۳ میلیارد بشکه در سال ۲۰۲۰
- ذخایر قطعی: ۱۱.۸ میلیارد بشکه
- حوضه ویلیستون (Williston): دومین سازند بزرگ.
- تولید: ۴۳۱ میلیون بشکه در سال ۲۰۲۰
- ذخایر قطعی: ۳.۶ میلیارد بشکه
پرسشهای متداول
۱. تفاوت نفت شیل و شیل نفتی چیست؟
نفت شیل هیدروکربنی است که مستقیماً از سنگهای شیل استخراج میشود، اما شیل نفتی نوعی سنگ رسوبی است که باید حرارت داده شود تا کروژن موجود در آن به نفت تبدیل شود.
۲. آیا نفت شیل ارزانتر از نفت خام است؟
خیر. استخراج نفت شیل به دلیل نیاز به فناوری پیشرفته و نیروی کار بیشتر، هزینهبرتر از استخراج نفت خام است.
۳. آیا از نفت شیل برای تولید بنزین استفاده میشود؟
بله، نفت شیل میتواند برای تولید بنزین، گازوئیل و گاز مایع استفاده شود.
جمعبندی
نفت شیل منبعی جدید و قابلتوجه برای تأمین نفت جهان است که به لطف پیشرفت فناوری، امکان استخراج آن بهصرفهتر شده است. بااینحال، آسیبهای زیستمحیطی، هزینههای بالا و تأثیرات منفی بر منابع آب، از چالشهای عمده این منبع هستند. تولید گسترده نفت شیل در آمریکا، این کشور را به صادرکننده نفت تبدیل کرده و تأثیر عمدهای بر بازار جهانی داشته است.