نفت برای کشورهایی که ذخایر نفتی کافی برای تولید نفت بیشتر نسبت به مصرف خود دارند درآمد ایجاد می کند.
و برای آن دسته از اقتصادهایی که به شدت به واردات وابسته هستند، مخارج نفت باید در بودجه ملی لحاظ شود. جای تعجب نیست که رویدادهایی مانند ناآرامی در مناطق نفت خیز ، اکتشافات جدید میدان نفتی و پیشرفت در فناوری استخراج، صنعت نفت را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. در بیشتر مواقع، کشورهای برتر تولیدکننده نفت در جهان سود زیادی از تولید نفت به دست می‌آورند.
بر اساس گزارش اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده (EIA) تولید جهانی نفت و سایر مشتقات نفتی به طور متوسط ۱۰۰.۱ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۲۲ بوده است و انتظار می رود در سال ۲۰۲۳ به ۱۰۱.۸ میلیون بشکه در روز برسد.
پنج کشور اول تولیدکننده نفت در سال ۲۰۲۲ آمریکا، عربستان سعودی، روسیه، کانادا و چین بودند. ایالات متحده با تولید ۱۸ میلیون و ۸۷۵ هزار بشکه در روز در صدر فهرست قرار گرفت. عربستان سعودی با تولید ۱۰ میلیون و ۸۳۵ هزار بشکه در روز در رتبه دوم قرار گرفت و ۱۷ درصد از کل ذخایر اثبات شده نفت در مقیاس جهانی را در اختیار دارد.
علاوه بر این تولیدکنندگان ، سازمان کشورهای تولیدکننده نفت یا اوپک، کارتل قدرتمندی از تولیدکنندگان نفت در سراسر جهان است که می تواند بر قیمت بازار جهانی تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، در آوریل ۲۰۲۳، اوپک با اعلام کاهش تولید به میزان ۳.۶۶ میلیون بشکه در روز یا ۳.۷ درصد تقاضای جهانی، بازارها را شگفت زده کرد.این امر باعث شد تا قیمت نفت به میزان ۷ درصد افزایش یابد.
جملات کلیدی
علیرغم رشد مداوم انرژی های تجدیدپذیر، تولید نفت همچنان نقش کلیدی در اقتصاد جهانی ایفا می کند.
برترین کشورهای تولیدکننده (که توسط EIA مشخص شده) در سال ۲۰۲۲ آمریکا، عربستان سعودی، روسیه، چین و کانادا بودند.
ایالات متحده در سال ۲۰۱۳ بزرگترین تولید کننده مشتقات نفتی جهان شد و امروز بزرگترین تولید کننده نفت خام جهان است.
تولید چین بیش از یک سوم مصرف نفت این کشور را تامین می کند. آن را به بزرگترین واردکننده نفت در جهان تبدیل کرده است.
ایالات متحده
ایالات متحده رشد کرده است تا به بزرگترین تولید کننده مشتقات نفتی در جهان تبدیل شود، به طور متوسط ۱۸.۹ میلیون بشکه در روز، که ۲۰ درصد از تولید جهان در سال ۲۰۲۲ را تشکیل می دهد.
همچنین بزرگترین تولید کننده نفت خام و میعانات گازی است.
علاوه بر نفت خام و میعانات گازی، دسته بندی وسیع تر مایعات نفتی همچنین شامل مایعات گاز طبیعی تولید شده در پالایشگاه‌ها و همچنین سوخت‌های زیستی است. اگرچه ایالات متحده از سال ۲۰۱۳ به دلیل افزایش تولید فراوان مایعات گاز طبیعی از مخازن شیل، بزرگترین تولیدکننده مایعات نفتی جهان بوده است، اما از نظر ذخایر اثبات شده نفتی باقی‌مانده زیرزمینی، همچنان پایین‌تر از روسیه و عربستان سعودی قرار دارد.
بخش عمده‌ای از افزایش تولید نفت خام آمریکا به دلیل فرآیند شکافت هیدرولیکی یا “فرکینگ” در مخازن شیل است که از تگزاس تا داکوتای شمالی گسترده شده است. تولید مایعات گاز طبیعی نیز به دلیل توسعه مخازن شیل مارسلوس در غرب پنسیلوانیا افزایش قابل توجهی داشته است. ایالات متحده در سال ۲۰۲۰ برای اولین بار پس از حداقل سال ۱۹۴۹ به یک صادرکننده خالص نفت (یعنی صادرات بیشتر از واردات) تبدیل شد، اما انتظار می‌رود در سال‌های آینده با افزایش تقاضای داخلی، دوباره به واردکننده خالص تبدیل شود.
.
عربستان سعودی
عربستان سعودی ۱۰.۸ میلیون بشکه در روز، دومین تولیدکننده بزرگ کل تولید مشتقات نفتی جهان در سال ۲۰۲۲، سهم داشت.
این کشور ۱۷ درصد از ذخایر اثبات شده نفت جهان را در اختیار دارد و بزرگترین صادرکننده نفت خام در سال ۲۰۲۰ بود.
جالب اینجاست که عربستان سعودی تنها عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) است که در این فهرست قرار گرفته است.
بر اساس کتاب اطلاعات جهانی سیا، بخش نفت تقریباً ۴۲ درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) ، ۸۷ درصد از درآمدهای بودجه و ۹۰ درصد از درآمدهای صادراتی را تشکیل می دهد.
میادین نفتی مهم عربستان سعودی عبارتند از غوار، صفانیه، خریس، منیفه، شیبه، قطیف، خرسانیه، زلوف و ابقیق.
تولید نفت خام جهانی (شامل میعانات گازی و پالایشگاهی) پیش‌بینی می‌شود از ۷۶.۱ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۲۰ به ۹۹.۳ میلیون بشکه در روز تا سال ۲۰۵۰ افزایش یابد. انتظار می‌رود تولید کل مایعات نفتی نیز از ۹۴ میلیون بشکه در روز به ۱۲۵.۹ میلیون بشکه در روز طی همین بازه زمانی افزایش پیدا کند.
روسیه
روسیه همچنان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت جهان است و با وجود تحریم های اقتصادی و محدودیت های تجاری پس از تهاجم این کشور به اوکراین در سال ۲۰۲۲، در رتبه سوم قرار دارد.
مناطق اصلی تولید نفت روسیه عبارتند از سیبری غربی، اورال-ولگا، سیبری شرقی و خاور دور. بیشتر تولیدات از سیبری غربی و مناطق ولگا-اورال، به ویژه میادین Priobskoye و Samotlorskoye در سیبری غربی سرچشمه می گیرد.
صنعت نفت در روسیه پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی خصوصی شد، اما در سال ۲۰۲۱، دولت مجبور به ادغام و تجدید ساختار شد. گازپروم، روس نفت و لوک اویل بزرگترین تولیدکنندگان نفت و گاز روسیه هستند.
روسیه و توانایی آن برای تولید نفت صادراتی، اخیراً در معرض تنش های ژئوپلیتیکی قرار گرفته است. از سال ۲۰۲۲، روسیه از ۱۰ اقتصاد بزرگ جهان خارج شده است و اقتصاد آن به شدت به صادرات منابع طبیعی وابسته است تا صنایع با ارزش افزوده بالاتر.
برای مثال، تحریم‌ها و محدودیت‌های صادراتی اعمال شده در پاسخ به حمله روسیه به اوکراین، به تولید روسیه آسیب رسانده است، حتی اگر پوتین بتواند با شرکای تجاری مانند هند و چین مذاکره کند.روسیه همچنین با مشکلات داخلی در زمینه ثبات سیاسی و امنیتی مواجه شده است که طی شورش کوتاه مدت گروه نظامی خصوصی واگنر بروز پیدا کرده بود.
اختلال یا عدم اطمینان بیشتر در عرضه نفت روسیه می‌تواند باعث افزایش قیمت‌ها برای همه شود و بر فشارهای تورمی که قبلاً توسط همه‌گیری کرونا و جنگ در اوکراین ایجاد شده است، بیفزاید.
کانادا
کانادا رتبه چهارم را در بین تولیدکنندگان مشتقات نفتی در جهان دارد.
EIA تخمین می زند که تولید نفت خام و میعانات گازی آن به میزان ۴.۲ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۲۰ می تواند تا سال ۲۰۵۰ به ۶.۹ میلیون بشکه در روز برسد که عمدتاً از تولید ماسه های نفتی است.
منابع اصلی تولید نفت کانادا، ماسه های نفتی آلبرتا، حوضه رسوبی غرب کانادا و میادین فراساحلی اقیانوس اطلس است.
چین
چین ۵ تولیدکننده برتر نفت جهان را در اختیار دارد.
این کشور در سال ۲۰۱۷ از آمریکا پیشی گرفت و به بزرگترین واردکننده نفت جهان تبدیل شد و اکنون پس از ایالات متحده دومین مصرف کننده بزرگ جهان در جهان است.
بخش‌های شمال شرقی و مرکزی-شمالی کشور، منشاء اکثر تولیدات داخلی هستند. میادین قدیمی مثل Daqing از دهه ۱۹۶۰ به شدت حفاری و استخراج نفت شده‌اند، و شرکت‌ها نیز به طور فزاینده‌ای در تکنیک‌های ازدیاد برداشت نفت (EOR) مانند تزریق پلیمر و سیالب‌زنی با بخار و آب، سرمایه‌گذاری می‌کنند تا بتوانند بخشی از کاهش تولید را جبران نمایند.
تولید نفت به چه معناست؟
تولید نفت شامل استخراج نفت خام، نفت شیل، ماسه های نفتی و NGL ها (مایعات گاز طبیعی، که محتوای مایع گاز طبیعی هستند که در آن میعانات به طور جداگانه بازیافت می شود) است.
۱۰ کشور برتر تولید کننده نفت کدامند؟
در سال ۲۰۲۲، کشورهای برتر تولیدکننده نفت عبارت بودند از:
ایالات متحده
عربستان سعودی
روسیه
کانادا
چین
عراق
امارات متحده عربی
برزیل
ایران
کویت
۱۰ کشور اول مصرف کننده نفت کدامند؟
کشورهای مصرف کننده نفت عبارتند از:
ایالات متحده
چین
هند
روسیه
ژاپن
عربستان سعودی
برزیل
کره جنوبی
کانادا
آلمان
تولید جهانی نفت در طول زمان چگونه تغییر کرده است؟
تولید جهانی نفت از سال ۱۹۹۸ به آرامی در حال افزایش بوده است، اما با کاهش جزئی در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ در واکنش به کندی جهانی ناشی از همه‌گیری کووید۱۹.
سخن پایانی
علیرغم رشد انرژی های تجدیدپذیر و کاهش تقاضا به دلیل همه گیری کووید ۱۹، تولید نفت همچنان نقش مهمی در اقتصاد جهانی ایفا می کند و تولید جهانی نفت به رکوردهای جدید نزدیک می شود. کشورهای بزرگ تولیدکننده نفت در سال ۲۰۲۲ آمریکا، عربستان سعودی، روسیه، کانادا و چین بودند و اوپک همچنان یک کارتل قدرتمند از تولیدکنندگان نفت با توانایی تأثیرگذاری بر قیمت‌های بازار جهانی است.